Amazonka o rzece :
Amazonka (Rio de las Amazonas, Río Amazonas) - rywalizująca o miano najdłuższej z rzek świata, znajdująca się w Ameryce Południowej, posiadająca największe dorzecze na świecie (o powierzchni ok. 7 mln km²) i największe zasoby wodne. Dlatego też w jej dorzeczu wyrastają największe lasy tropikalne. Nazwa najprawdopodobniej pochodzi od błędnie tłumaczonej nazwy amacunu - "niedźwiedź wodnych chmur", którą rozpropagował w Europie, po roku 1540 Hiszpan Orellan, który jako pierwszy przepłynął rzekę z And do ujścia.
Długość od wieków była sporna. Utrudniał ją nie tylko dylemat wyodrębnienia spośród ponad 1000 dopływów właściwej rzeki, ale i dotarcie do ukrytych w niedostępnym terenie źródeł - rzetelny wybór dopływu powinien być poprzedzony wieloletnim pomiarem wielkości jego przepływu wody, aby uśrednić jego wahania w szerokich granicach. W roku 2001 doczekały się potwierdzenia informacje,wg których rzeka ma długość 7025 km, wg danych brazylijskich, dawniej uznawanych za prawidłowe, rzeka miała mieć długość 6515 km, a wg wcześniejszych pomiarów 6400 km. Należy jednak pamiętać, że długość nieuregulowanej rzeki zmienia się ciągle, szczególnie po powodziach: stare zakola zostają odcięte jako starorzecza, powstają nowe, rzeka na długich odcinkach płynie kilkoma ramionami o różnej długości, w jednym roku bardziej jednym w innym roku innym.
Barwy ochronne i służące do polowania :
Wiele amazońskich ryb używa kamuflażu, żeby muc sie ochronić przed drapieżnikami.W środowisku w którym przebywa mnóstwo stwożeń, nie warto rzucac sie w oczy.Najlepiej zamaskowane są ryby przydenne które potrafią poprostu wtopić się w otoczenie. Najbardziej stosownym kamuflażem sa tu paski, kropki i jednolite ciemne ubarwienie, które pozwala wtopić się w korzeń lub liście opadłe na dno rzeki. Zbrojniki sturisoma panamense i Panaque Nigrolineatus mają pionowe, jasnobrązowe pasy, reszta ich ciała jest ciemnobrązowa, ma to imitować wzór na drewnie. Te zbrojniki istotnie często buszują pod liśćmi albo leżą bez ruchu na kawałku drewna ( pisałam o tym w innym artykule ). Sum bandżo czyli "drewniak" ma brązowe nakrapiane, szorstkie ciało i pletwy, ma tak świetny kamuflaż że ryby nie potrafią go odróżnić od podłoża ( liści - które w akwarium z tym sumem sa obowiązkowe !!! ) i drewna, na tle którego go nie widać :-).Wiele różnych gatunków ma jednak niewielkie możliwosci kamuflażu, ryby które pływają w toni wodnej często mają pionowe paski upodabniające je do łodyg roślin. Właściwie wszystkie ryby występujące tam mają ciemnie grzbiety i srebrzyste brzuchy, po to żeby patrząc od góry, zlewały sie z podłożem, a patrząc od dołu upadabniały się do słońca. Jeden z najbardziej oszałamiających przykładów kamuflażu stosuje liścień. ( Monocirrhus polycanthus ) Kształt ciała podobny do liścia i brązowe ubarwienie, są tak mylące że może polować na małe ryby unosząc się w toni wodnej i czekać na rybę. Gdy taka ryba podpłynie przekonana że ma do czynienia z liściem, okazuje się to tragiczna pomyłką, bo zostaje pochłonięta przez nagle wysunięty pysk.
Biotop Dolnego biegu amazonki :
Ta rzeka jest ogromna, więc ryby w niej również są sporej wielkości. Moglibyśmy odtworzyć środek rzeki ale akwarium musiałoby mieć co najmniej 4,5 m długości, co wielu uznałoby za niepraktyczne nie mówiąc już o kosztach. Dlatego znacznie lepszym pomysłem jest odtworzenie kawałka przy brzegu rzeki, z żabienicami i "trawnikiem".
"Korzenie" :
W tej aranżacji należy użyć starego drewna tekowego do oddzielenia roślin z przodu od tych z tyłu. Kawałki powinny byc średniej wielkości, raczej w kształcie trójkąta niż gałęzi. Żaden kawałek drewna nie powinien być zbyt blisko poziomu wody, psuje to po prostu wygląd. Chodzi o to żeby zakryć łodygi roślin z tyłu ( najlepiej żabienic ) i żeby rybki miały ciekawy labirynt do buszowania.
Podłoże :
Naturalne podłoże składa się z ziemi żwiru i piasku, oczywiście możemy użyc tych samych materiałów ale byłoby to dość kłopotliwe w utrzymaniu. W tej aranżacji dobrze by było użyć drobnego jasnego piasku, posypać go troszeczkę żwirem, i dodać kilka otoczaków. Żeby odtworzyć szczątki organiczne można zeskrobac "włoski" z orzecha kokosowego i dodać je na dno.
Rośliny :
W akwarium z przodu powinno być dużo miejsca do pływania, a z tyłu powinno być dużo miejsc do ukrycia pod liściami dużych żabienic (Echinodorus). Żabienice powinny być posadzone po jednej w każdym rogu z tyłu akwarium a żabienice zwane "różowymi" pomiędzy nimi, wtedy uzyskamy panoramiczy efekt. Jeszcze jedną rośliną która może być zamiennikiem tych dwóch ( lub któreś z nich )jest żabienica amazońska, która również rośnie wysoka - dlatego należy zasadzić ją na tył. Oczywiście to tylko propozycja, można ułożyć je według własnego pomysłu. Pamiętajmy, że całe podłoże jest z piasku, wiec należy sadzić tylko takie rośliny które to wytrzymają. Idealną rośliną na przód jest żabienica delikatna ( echinodorus tenellus ), można również użyć ponikła iglastego Eleocharis acicularis. Niestety może stać się koniecznością wyrzucenie z akwarium roślin trawnikowych, ponieważ kiryski i płaszczki muszą mieć miejsce do pływania, albo można poprostu zrezygnować z tych ryb na rzecz akwarium roślinnego. Jedną z roślin również nadających sie na trawnik, albo na piękny "busz" jest mikranetum okrągłolistne ( Micrathemum umbrosum ), ma ono bladozielone małe okrągłe listki, które skupiają na sobie wzrok jako punkt odniesienia :-). Wszystkie te rośliny dobrze sobie radzą na piasku przy jasnym oświetleniu ( 0,7 W na litr i powyżej ) i przy pożywkach z żelaza i gliny.
Sumy :
Większe sumy takie jak sum czerwonoogoniasty czy płaskonosy muszą być hodowane w wielkich akwariach. Mniejsze sumy glonożerne ( z grupy Hypostomus spp. osiągają do 45. cm. długości ) mogą być hodowane z dużo mniejszymi gatunkami. Ryby te są dobrymi towarzyszami do ryb takich jak arowana czy pielęgnica pawiooka. Średniej wielkości sumy które można także wykorzystać to te z grupy Hyptostomus. Piękny królewski sum Panaque nigrolineatus jest pokojowo nastawioną rybką tak jak świetnie maskujacy się Sturisoma panamensi. Także blisko spokrewniony sum gałązkowaty ( farlowella acus ) jest niezwykłym gatunkiem, dobrze przystosowanym do życia w akwarium. Te glonojady poruszają sie bardzo mało, często pozostając w jednym miejscu przez długi czas. Jednakże ten bezruch nie jest nudny gdyż sporadyczne "poruszenie się gałązki" wywrze wielkie wrażenie i będzie niespodzianką dla oglądających. W mniejszych akwariach można hodować suma z gatunku Corydoras. Występuje on w mniejszych rzekach i strumieniach wpadających do Amazonki a także w jej dorzeczu. Rodzina sumów Brochis jest bardzo podobna do rodziny Corydoras ale osiągają około 10 cm. Inny świetny wybór to delikatne sumy z gatunku Peckoltia spp.. Te spokojne glonojady mogą być hodowane w grupie. Mój ulubiony sum to sum kirysowaty platydorus costatus , wydają one chrząkające odgłosy gdy sa zestresowane, albo wyciągnięte z wody. Należy obchodzić się z nimi ostroznie ponieważ ich ciało jest pokryte ostrymi kolcami.
Rzeczny patrol (czyli większe okazy ) :
Otwarta przestrzen w korycie amazonki stała się idealnym środowiskiem dla dużych ryb, wiele z nich osiąga ponad 1m długości, a każdy jest doskonale przystosowany i zakamuflowany. Wiele sumów zamieszkuje głębokie obszary, między innymi dobrze znane takie jak : tygrys płaskonosy ( Pseudoplatystoma fasciatum ) i sum czerwonoogoniasty który może osiągnąć 110 cm. Pierwszy prowadzi nocny tryb życia. Należy trzymać go w jednogatunkowym zbiorniku. W akwarim dorasta do 30 - 40 cm, jeśli ma dużo przestrzeni nawet do 85cm. Młode egzemplarze należy karmić larwami owadów, Dorosłe ryby powinny być karmione młodymi rybami, rosówkami, dżdżownicami, małżami. Niestety nie da się go rozmnożyć w niewoli, więc wszystkie takie ryby są z odłowu naturalnego :-( . Nazwy w innych językach: angielski - Barred sorubim ; niemiecki - Tigerspatelwels
Pozycja w systematyce:> Ryby słodkowodne i wód słonawych > Siluriformes /sumokształtne/ > Pimelodidae /mandiowate/
Sum czerwonoogoniasty - Phractocephalus hemiliopterus, dorasta do 130 cm, w akwariach tylko do 90. Wymaga bardzo dużego zbiornika. Dekoracje z dużych kamieni i korzeni. Jako podłoże najlepiej zastosować gruby żwir. Ewentualne rośliny należy posadzić w doniczkach i mocno obłożyć kamieniami w celu wyeliminowania wykopywania. Jest to majestatyczny, duży sum. Bardzo agresywny wobec wszystkich gatunków. Należy pamiętać żeby łączyć rybę wyłącznie z innymi gatunkami podobnych rozmiarów. W akwarium można trzymać tylko jednego osobnika. Młode egzemplarze tolerują się wzajemnie. Jest to niestety już druga z ryb których nie da się rozmnożyc w akwarium :-( . Samice mają bardziej jaskrawo ubarwiony brzuch od samców. Jest to ryba wszystkożerna, najchętniej zjada mrożone i żywe larwy owadów, skorupiaki, surowe mięso, ryby. Należy jednak pamiętać o odpowiednio dużych kęsach dla ryby. Ryba ta może całkowicie oswoić się w akwarium przyjmując regularnie jedzenie z reki opiekuna. Ten sum tak jak wiele innych dużych drapieżników może jeść tylko 2 - 4 razy na tydzień. Inny wielki sum żyjący w amazonce to oxydoras niger , który osiąga 80 cm długości ( chyba że jest trzymany w tak małym zbiorniku że skarłowacieje :-/ ). Należy obchodzić się z nim ostrożnie bo ma serie ostrych kolców na ciele. Pospolity "baku" Pterodoras granulosus osiąga aż 90 cm długości W naturze nie jest to drapieżnik, ale czyściciel, zjadający szczątki roślin i owoce. Ale w akwarium, kiedy jest głodny, może zjeść również mniejsze ryby.
W wodach Amazonki pływają również duże pielęgnicowate i kasaczowate. Godne uwagi okazy pielęgnicowatych to : Cichla monoculus która osiąga 1 metr, Nandopsis umbriferus która dorasta do 60 cm długości i pielęgnica pawiooka, która jest wielką indywidualistką - jest jedną z najczęściej trzymanych ryb w akwarium. Jej maksymalna długość to 35 cm.
Pielęgnice :
Małe gatunki pielęgnic są idealne do takiego środowiska, pływają one w dolnych partiach akwarium. Wiele karłowatych pielęgnic bardzo dobrze mnoży się w akwarium, bardzo ciekawie jest przyglądać się jak dobierają się w pary, oczyszczają a potem bronią jaj i narybku, na dodatek sa pięknie ubarwione. Pospolite karłowate pielęgnice to m.in. Żółta ( Apistogramma borellii ), pielęgniczka Kakadu ( A. cacatuoides ), pielęgniczka Agassiz ( A. aggasizi ) i pielęgniczka Ramireza Papiliochromis ramirezi ( która jest najpiekniej ubarwiona z nich i najbardzieł łagodna ). Inna karłowata pielęgiczka - Crenicara filamentosa jest atrakcyjnie ubarwiona rybą i wyzwaniem dla hodowcy. Ta ryba może w akwarium być bardzo nieśmiała, ale przy dobrych warukach powinna dobrze rozwijać się w akwarium. Niektóre większe pielęgnice to skalary, czy Heros severus doceniają pustą przestrzeń z przodu i gęstą roślinność z tyłu. Właśnie te pielęgnice mogą być bardzo agresywne i niebezpieczne dla małych ryb. Nie wszystkie wyżej wypisane gatunki pochodzą kub żyjś w amazonce, ale w podobnym mikroklimacie
Inne ryby :
Ryby w akwarium można jeszcze wzbogacić dodając ławice tetr. By zwiększyć atrakcyjność można dodać jakąś "niecodzienną" rybę np. liścienia ( Monocirrhus polyacanthus ) i/lub słodkowodną płaszczkę. Liścień jest stosunkowo łatwy w hodowli, ale jest drapieżnikiem i nie powinno sie go trzymac z małymi a nawet średnimi rybkami. Słodkowodne gatunki płaszczek mają różne wielkości; niektóre osiągają 60 cm. Ryby te są spokojne i pokojowo nastawione, należy jednak obchodzić się z nimi ostrożnie, gdyż każda słodkowodna płaszczka ma na kńcu ogona kolec jadowy, którym może boleśnie użądlic.
Pomagały mi strony :
www.wikipedia.org
www.akwarium.mud.pl
www.akwafoto.pl
oraz ksiażka Petera Hiscocka pt. "Akwarium inspirowane naturą"
pomocne były równie własne doświadczenia i wiedza
maol: Poprawiłem błędy ortograficzne, składniowe i zwyczajne literówki. Proszę o zwracanie uwagi na zasady polskiej pisowni w wypadku tak długich artykułów.
